Tijdens een infomarkt in Greenville stelden we donderdagavond vier toekomstbeelden voor Noord-Zuid Limburg voor. De vier toekomstbeelden zijn het resultaat van de participatiemomenten die De Werkvennootschap, het departement Omgeving en Studio NZL de hele week hebben georganiseerd. Tijdens die momenten gingen inwoners, bedrijven, organisaties en diverse overheden aan de slag met de bouwstenen en toekomstbeelden die het studiebureau hen aanreikte. De bouwstenen gingen over de mogelijke ligging van de N74 en van het regionaal openbaar vervoer, maar evengoed over de bedrijventerreinen, ecologische verbindingen, recreatie en fietsverbindingen. Opties werden tegen mekaar afgewogen en gecombineerd. Studio NZL gaat deze toekomstbeelden nu herwerken naar gedragen alternatieven. Begin 2020 moet duidelijk zijn welke alternatieven in detail onderzocht zullen worden.
Vier toekomstbeelden: meer dan ‘omleiding’ of ‘tunnel’
“Er werden deze week heel wat gedurfde toekomstbeelden besproken en gemaakt door Studio NZL en de stakeholders,” vertelt gouverneur Reynders, die procesgebeleider is van het complex project. “Dat is goed want het is net de bedoeling om nu alle opties en kansen te verkennen. We willen niet op voorhand al oplossingen uitsluiten. Het is ook goed dat de 4 toekomstbeelden die nu op tafel liggen over meer gaan dan een omleidingsweg of een tunnel. Ze maken ook belangrijke keuzes over openbaar vervoer, fietsnetwerken, kernversterking, en natuurverbindingen.”
In een eerste toekomstbeeld wordt de Grote Baan in Houthalen-Helchteren een stedelijke boulevard met brede voetpaden, bomenrijen en terrassen. Er komen tunnels voor het regionaal verkeer onder de kernen van Houthalen en Helchteren. Ook zal een snelle IC-trein op de oude spoorbedding L18 de verbinding maken tussen Hasselt en Pelt.
Toekomstbeeld 1: stedelijke boulevard met hoogwaardig openbaar vervoer, tunnels onder grote baan voor regionaal verkeer
Op de voormalige spoorwegbedding L18 rijdt een IC-trein. De regionale autoverbinding N74 volgt de Grote Baan. De leefbaarheid in Houthalen en Helchteren wordt gegarandeerd door twee lange tunnels ter hoogte van de kernen. De Grote Baan transformeert tot een stedelijke boulevard met brede voetpaden, bomenrijen en terrassen. Op de Grote Baan rijdt ook hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). Het biedt kansen voor wonen nabij de HOV haltes.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
In een tweede toekomstbeeld wordt het regionaal verkeer omgeleid via het Oosten in een lange tunnel onder het militair domein/natuurgebied. Het openbaar vervoer zal via een sneltram (light rail) verlopen op de Grote Baan. In een derde toekomstbeeld wordt de Grote Baan een groene verkeerscorridor, waar zowel een sneltram (light rail) als het regionaal verkeer samenkomt. De kernversterking zal in dit toekomstbeeld niet langs de Grote Baan gebeuren, maar in de historische dorpskernen.
Toekomstbeeld 2: Oostelijk tracé met tunnel en sneltram op de Grote Baan
De regionale autoverbinding N74 volgt een oostelijk tracé. Op de Grote Baan rijdt een sneltram met meerdere haltes. Voor autoverkeer wordt de Grote Baan geknipt. De continuïteit van de beekvalleien ter hoogte van de Grote Baan wordt hierdoor versterkt. De valleien vormen de dragers voor sterke ecologische verbindingen. Ook de randen van de valleien krijgen specifieke aandacht. De kernen worden duidelijk begrenst. Wonen en recreatie kan hier inzetten op de kwaliteiten van het landschap.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
In een vierde toekomstbeeld wordt het regionaal verkeer omgeleid via het Westen langs de oude spoorwegbedding L18, gecombineerd met een S-trein met een station in Houthalen.
Toekomstbeeld 4: Regionaal verkeer en S-trein over oude spoorwegbedding L18
Zowel de regionale autoverbinding N74, een nieuwe S-trein met meerdere stopplaatsen als de fietssnelweg F74 volgen de oude spoorwegbedding L18. De S-trein krijgt ook een station in Houthalen wat kansen oplevert voor het verder uitbouwen van de hoofdkern. Ook Centrum Zuid krijgt hierdoor meer kansen voor verdere verdichting. Langsheen de infrastructuurbundel die wordt aangelegd in het westen worden stepping stones uitgebouwd. biedt kansen voor natuurontwikkeling in het oosten.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Uit de brede groep van belanghebbenden bleek weinig animo voor de groene verkeerscorridor als toekomstbeeld voor de gemeente Houthalen-Helchteren. De idee om door middel van de actieve verwerving van percelen meer ruimte te creëren voor de ligging van weginfrastructuur en openbaar vervoer werd wel als een interessante insteek gezien voor een herwerkt derde toekomstbeeld.
Toekomstbeeld 3: Grote baan wordt groene verkeerscorridor
Zowel de regionale autoverbinding N74 als een sneltram volgen de Grote Baan. Hiervoor is meer ruimte nodig dan vandaag beschikbaar. Een groene corridor langsheen de infrastructuur verzacht de overgang naar de woonomgeving en creëert verschillende dorpslobben. Wonen ent zich op de verschillende historische dorpscentra en dus weg van de Grote Baan. Een veilig fietsnetwerk verbindt de verschillende kernen voor inwoners en recreanten.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Toekomstbeeld 3 (herwerkte versie): oost-westdorpenroutes
Zowel de regionale autoverbinding N74 als een sneltram volgen de Grote Baan. De leefbaarheid in Houthalen en Helchteren wordt gegarandeerd door twee lange tunnels ter hoogte van de kernen. Op de oost-westverbindingen (zoals bijvoorbeeld Kazernelaan, Herebaan-Oost,...) wordt een rechtstreekse toegang naar de tunnels voorzien waardoor, in de centra bovenop de tunnels,verkeersluwe ruimtes kunnen ontstaan. Hiervoor is wellicht meer ruimte nodig dan vandaag beschikbaar tussen de gevels. De barrière van de Grote Baan verdwijnt. Het wonen en de lokale ontsluitingsstructuur wordt terug opgehangen aan de historische oost-west georiënteerde dorpenstructuur. Door het bundelen van alle infrastructuur wordt versnippering van het landschap beperkt. De Grote Baan wordt geknipt voor het lokale autoverkeer ter hoogte van de valleien wat zorgt voor een ecologische opwaardering ervan. Een recreatief netwerk wordt uitgebouwd met verschillende kwalitatieve noord-zuid- en oost-westroutes.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Uitvoerig onderzoek zal voorkeursalternatief aanduiden
Marijn Struyf, woordvoerder van De Werkvennootschap: “Studio NZL gaat de vier toekomstbeelden nu verder uitwerken naar gedragen alternatieven, in overleg met de belanghebbenden. Begin 2020 zal de alternatievenonderzoeksnota klaar zijn die vastlegt welke alternatieven in detail onderzocht zullen worden. Vervolgens kan het geïntegreerd onderzoek starten, met onder meer een kostenraming, een milieueffectenbeoordeling en een maatschappelijke kosten-batenanalyse. Tegen eind 2020 moet dit onderzoek afgerond zijn en wordt een breed gedragen voorkeursbesluit voorgelegd aan de Vlaamse Regering die dan finaal zal beslissen.”
‘Winsten’ worden opgestart op korte termijn
Wel worden een aantal deelprojecten sneller uitgevoerd, de zogenaamde ‘winsten’. Dat zijn kortetermijnmaatregelen zoals een fietsbrug op het kruispunt van de fietssnelweg (F74) en de N74, en een betere ontsluiting van bedrijventerrein Centrum-Zuid.
Integraal en participatief proces loopt verder
Tijdens de tweede cocreatieweek van Noord-Zuid Limburg werden heel wat participatiemomenten georganiseerd. De week startte zondag met het Festival van de Grote Baan waar inwoners konden meedenken tijdens het NZL-café en via de begeleide fietstochten. Op maandag, dinsdag en woensdag vonden er dan weer werksessies plaats met allerlei belanghebbenden. Het ging daarbij om vertegenwoordigers van overheidsinstanties maar ook ondernemersorganisaties, milieuorganisaties, bewonersgroepen, landbouw- en andere middenveldorganisaties namen deel. Inwoners konden die dagen ook tussen 17 uur en 18.30 uur individueel terecht in het Nieuw Administratief Centrum (NAC) in Houthalen-Helchteren en ook tijdens de infomarkt in Greenville op donderdag kon men in gesprek gaan over de bouwstenen en toekomstbeelden. Wie toch nog niet de kans vond om te participeren kan dat nog altijd digitaal tot het einde van de maand oktober via mening.noordzuidlimburg.be.